In een bijpraatlunch met een oud-klasgenoot raakten we in gesprek over duurzaamheid en dat mensen zich maar weinig bewust zijn van hun eigen ‘verbruik’. Voedsel, plasticsoep en reisbewegingen zijn inmiddels steeds vaker onderwerp van gesprek maar het vanzelfsprekende gebruik van allerlei apparatuur, gadgets, en verpakkingsmateriaal niet of veel minder. Hij gaf als voorbeeld dat hij thuis de hoeveelheid plastic drastisch heeft verminderd, minder reist en anders is gaan eten.
Daarna begon hij te vertellen over het energieverslindende bedrijf waar hij werkt. Met 4 tot 5 duizend datacenters zijn ze grootverbruiker. Dat hebben ze nodig om hun klanten te kunnen bedienen. En daar zit het probleem waar ze mee van doen hebben; die klanten blijven vragen om meer! Ze hebben een overstap gemaakt naar apparatuur die niet 4 maar 7 jaar meegaat. Ook het computerpark is aangepast zodat de laptops geen 3 maar minstens 5 jaar meegaan. Daarnaast zijn ze sinds corona van eens per 2 weken vliegen naar eens per 6 weken gegaan en wordt medewerkers verzocht zo min mogelijk de auto te gebruiken. Het is misschien niet veel maar het draagt wel bij aan vermindering van de wereldwijde schroothoop en uitstoot.
Hij ziet dit nauwelijks bij overheidsorganisaties, waar vanuit een data-gedreven lijn ook steeds meer technologie wordt ingezet. Inmiddels rekenen bedrijven duizenden euro’s extra om apparatuur te gebruiken met minder CO2 uitstoot, wat bij aanbestedingsprocedures wordt opgevoerd als duurzaam. Maar het leidt er wel toe dat er meer energie wordt gebruikt. Die aanbieders zouden om die reden uitgesloten moeten worden van deelname en belast moeten worden voor gebruik van extra energie. Over verspilling van tijd, geld en energie gesproken…
Op mijn vraag hoe hij keek naar het bewustzijn dat het nou echt een keer minder zou moeten, gaf hij aan dat bedrijven vaak geen alternatief hebben om het anders te doen, er onontkoombaar de CO2 uitstoot mee verhogen. Ze kopen bomen als compensatie voor CO2. Maar dat vermindert niet hun uitstoot, al is bomen planten hard nodig. Er is een grens aan verduurzaming en die is bij veel bedrijven bereikt.
We kwamen op landontginning, mijnbouw en allerlei activiteiten waarmee de leefomgeving van mensen en dieren wordt aangetast. Er is een heel kleine groep mensen stinkend rijk mee geworden, terwijl je toch zou zeggen dat de aarde niet van een paar mensen is. Dit soort overwegingen worden in onze maatschappij nauwelijks meegewogen.
Daar waar het onleefbaar wordt gaan mensen op zoek naar plekken waar ze wel verder kunnen. Ze emigreren, waarbij inwoners in het land van aankomst met de opvang en zorg voor die mensen te maken krijgen. De veroorzakers gaan vrijuit! Dat zie je ook bij gebruik van militair geweld. En de opwarming van het klimaat is er nog bijgekomen.
Desondanks zijn er politici, economen en zelfs mensen met de status energietransformatie-deskundige die zeggen dat de economische benadering de route geeft naar een duurzamere wereld. Het tegenovergestelde is waar. In de economische wetenschap ga je uit van eigen belang, gebruik je technologie en rationaliteit om gestelde doelen te bereiken en wil je aan het thema duurzaamheid geld verdienen. Ik vertelde hem dat we bij Stichting Sezen mensen die zo kijken, handelen en ook nog zeggen dat dit de route is naar een duurzame wereld eco-butchers zijn gaan noemen. Hij vond dat een mooie vondst.
We raakten tijdens de koffie aan de praat over allerlei problemen en crises die zijn ontstaan uit gedrag van eco-butchers. Die tegenstelling voelen veel mensen, maar ze kunnen dat niet onder woorden brengen. Ik vertelde over het inzicht wat bij Stichting Sezen was ontstaan. Als problemen zijn uitgegroeid tot een crisis, is er te lang vastgehouden aan een gedrag, werk- en kijkwijze waarbij verloren is gegaan wat niet had mogen ontbreken. Dat is niet gemakkelijk op te lossen want mensen kunnen onmogelijk een voorstelling maken van wat ze nog nooit betekenis hebben gegeven. Ik gaf hem het boek Los het nou gewoon op!? wat over het ontstaan van crises gaat en hoe routes eruit zien om die te overkomen. Het Sezen-referentiestelsel maakt het mogelijk om je te kunnen gaan voorstellen wat je eerder niet zag. En je kunt ermee onder woorden brengen wat weg is. Je hebt het nodig om ontstane crises te overkomen. Dat geldt voor onze democratie, rechtsstaat, samenleving, maatschappij, organisaties en ook spanningsvolle privé-situaties.
We sloten af met “gaan we snel nog eens doen.” Hij voegde toe, “zodra ik het boek gelezen heb”. Ik kijk er nu al naar uit hem weer te zien.
Leonie van Dinten
