De afgelopen weken zag ik steeds berichten over fatbikes, van verzekeraars die ze niet meer willen verzekeren tot waarschuwingen aan ouders dat ze failliet kunnen gaan aan aansprakelijkheidsclaims als hun kind op een opgevoerde fatbike een ongeluk veroorzaakt.
Fleur Agema – beoogd minister van Volksgezondheid – wil de administratieve druk op medewerkers in de zorg aanzienlijk verlichten. Ze wil dat doen door te automatiseren en te digitaliseren. Ze gaf argumenten die ik ook hoorde van een verkoper van ict-systemen op tv: het is vooral nodig omdat zorgmedewerkers weglopen en er te weinig handen overblijven.
Deze tekst schrijf ik daags na de bekendmaking van een akkoord over de samenstelling van een nieuw kabinet nadat we de klucht rond de bemensing van het ministerie van Asiel en Migratie hebben verwerkt. De opschudding over de uitslag van de Europese verkiezingen met de opmars van extreem rechts, maar ook de opluchting over de beperkte omvang ervan, liggen ook alweer achter ons. Wij zijn in afwachting van de presentatie van de ‘poppetjes’ van het nieuwe kabinet op het bordes bij de koning met Dick Schoof als trotse nieuwe premier.
Rond 1900 trok Wilhelm von Osten door Duitsland met zijn paard Kluger Hans. Hij had – zonder het te weten – het paard getraind om te reageren op zijn gezichtsuitdrukking. Wenkbrauwen iets omhoog en Hans begon te kloppen met zijn hoef, wenkbrauwen omlaag en Hans stopte weer. Wilhelm was ervan overtuigd dat hij het paard rekenen had geleerd. Vele mensen, inclusief wetenschappers, konden lange tijd niet vast stellen hoe Hans kon optellen, aftrekken, delen, vermenigvuldigen – en zelfs kon lezen, want soms werd de opgave alleen getoond. Totdat er in een wat uitvoeriger onderzoek eens geprobeerd werd of Hans het ook kon als Wilhelm het antwoord zelf niet wist. Hans bleef doen wat hij geleerd had, maar Wilhelm faalde uiteraard.
Haastige spoed is zelden goed. Dat speelt nu ook bij de paradigmatische veranderingsprocessen waar deze tijd om vraagt. Zulke veranderingen duren minstens een generatie, met onderwijs dat gericht is op nu en de toekomst en met leerkrachten, bestuurders, ouders en politici die afscheid kunnen nemen van aannames en gewoontes die het onderwijs niet (meer) vooruit helpen.
Als we er dit jaar mee beginnen staan we er over 15 jaar al heel anders voor. Wat is de essentie die we daarbij voor ogen moeten houden?
We nemen als samenleving steeds duidelijker afscheid van de Verlichting. Wisselwerking en evolutie komen in de plaats van zelfreferentialiteit, rationaliteit en conceptualiseren. De politicus die in deze tijd gedwongen wordt van wisselwerking uit te gaan, komt in botsing met de rationaliteit van bureaucraten en nut voor de mens waar economen zich op baseren. Een minister van landbouw loopt daar onontkoombaar als eerste tegenop.
Greta Thunberg eist gedragsverandering, maar vertelt niet of dat mogelijk is en hoe dat wordt bereikt. Gedragsverandering is pas waarneembaar als je aan verschijnselen en gebeurtenissen een andere betekenis toekent dan je gewoon was. Dat ontstaat in wisselwerking met andere omgevingen en omstandigheden dan die waaraan je gewend was.
Met deze visie wordt pas echt duidelijk wat de natuur van ons vraagt om vitaal te blijven: een paradigmatische overgang.
Tussen de dagelijkse bevingen was er ineens een van 3,4 op de schaal van Richter. En deze week weer een stevige.
Met de fiets aan de hand loop ik naar het tuinhuis achter in de tuin. Binnen liggen in de hoek bij het tuingereedschap bladeren, takjes en stukjes mos.
Hij vond het prettig mooi licht in de ruimte. Ze hoorde het lachend aan.
We zijn opgestaan en hebben gegeten, de tuindeur staat open, de zon schijnt buiten en de jongens rennen in hun korte broek en t-shirt de tuin in. Ze springen op de fiets, ik loop mee en doe de tuindeur open.
Wie het debat over de verkiezingsuitslag in de Tweede Kamer heeft gevolgd, interviews daarover bij de NPO bekijkt en kranten leest, voelt hopelijk net als ik het onbehagen groeien. Onbehagen vanwege de vooringenomenheid van een fors deel van de gevestigde orde die moord en brand schreeuwt. Zo plaatste de Volkskrant op 18 december een bijdrage van Bas Bijlsma met de kop ‘Stop het slaapwandelen richting autocratie. Houd de PVV en Wilders buiten de macht.’ Wat in al die reacties opvalt is dat ze de huidige democratische rechtsstaat als ijkpunt kiezen en denken dat die een democratie is. Maar is dat ook het geval?
Nu we kennis hebben genomen van het verkiezingsprogramma van Nieuw Sociaal Contract (NSC) van Pieter Omtzigt, kunnen we zien op welke wijze in deze politieke kring de noodzakelijk geachte bestuurlijke vernieuwing gestalte krijgt. Omtzigt kennen we als het Kamerlid dat de toeslagenkat de bel aanbond met grote vasthoudendheid en betrokkenheid. Hij liet ons zien hoe het systeem van de overheid in veel beleidsvelden vastliep.
De regeringen van Rutte liepen in de prut door problemen die zij zelf grotendeels veroorzaakten. Er is een opeenstapeling van crises (toeslagen, Groningen, stikstof, asielzoekers, woningnood, onrechtmatige fraudebestrijding, klimaat, vastlopende zorg, achteruit kachelend onderwijs, enz.) en na het afscheid van fatsoenlijke politiek, mogen we komende maand weer naar de stembus om een nieuwe Tweede Kamer te kiezen. Die Kamer speelde zelf steeds een belangrijke rol bij deze ellende.
Sinds het drama rond de kinderopvangtoeslag en de vallende maskers in de getuigenissen in het parlementaire onderzoek naar de praktijk van de fraudebestrijding laait de discussie over het functioneren van de Nederlandse rechtsstaat in alle hevigheid op.
Voor organisatieadvies en selectie van mensen voor organisaties kun je terecht bij Bascole.
Deze site gebruikt cookies om goed te werken. Ze verzamelen nooit ongevraagd persoonlijke informatie.
Wil je op de site filmpjes en social media gebruiken? Dan plaatsen derde partijen cookies waarmee ze je surfgedrag kunnen volgen. Op YouTube en in je eigen browser regel je instellingen om dat (deels) af te schermen.
