Maar Rumsfeld, minister van defensie onder Bush, en velen met hem dachten dat dit wel kon. Hoe ontstaat een democratie?
Voor het antwoord moet je lagen dieper graven dan je meestal gewend bent te kijken. In welke toestand kan een democratie ontstaan? Als een volk rationeel is kunnen mensen met elkaar een oplossing zoeken voor problemen. Als ze ook een sociale band voelen zijn ze bereid naar elkaar te luisteren en zich te schikken in oplossingen, ook als die voor henzelf niet veel voordeel bieden of zelfs slecht kunnen uitpakken. Kortom, een democratie is gebaseerd op de combinatie rationele-sociale betekenisgeving.
We beleven nu in de westerse wereld de opkomst van ‘uitgaan van jezelf’ – zelfreferentialiteit – als massaverschijnsel. Je ziet de bereidheid tot luisteren en zich schikken smelten als sneeuw voor de zon. Daar is een bestaande democratie niet tegen bestand.
In Turkije zie je dat sociale betekenisgeving steeds meer gaat domineren en rationele betekenisgeving wegzakt. Ook bij zo’n ontwikkeling is democratie slachtoffer.
