Het werkt niet, stond in de krant. Oost-Europese landen willen niet, Trump evenmin: de economie mag er niet onder lijden. Het klimaatprobleem doet me steeds vaker denken aan wat Hanna Arendt meemaakte die de rechtszaak van SS-er Eichmann volgde. Ze zag een man die in een gesloten omgeving had gewerkt, niet zelf van aangezicht tot aangezicht slachtoffers had gezien. “Ik heb geen Jood vermoord”, zei hij en was opgegaan in de stroom papier die dagelijks voor hem had gelegen. ”Ik heb,” zei Eichmann “vaak geaarzeld of ik door zou gaan, maar had trouw gezworen aan de Führer en dat was voor mij beslissend.”
De conclusie van Arendt: Eichmann was een gewone man, opgesloten in z’n omgeving en die omstandigheden. Hij vond dat hij moeilijk kon uitstappen. Ze pleitte hem niet vrij. Ze had gezien hoe banaal het kwaad kon zijn en zei dat het ieder van ons kan overkomen. Het leidde wereldwijd tot groot tumult.
